ÁLYKTUN FÉLAGSFUNDAR KLASSÍS

FAGFÉLAGS KLASSÍSKRA SÖNGVARA Á ÍSLANDI 

10. janúar 2021

Félagsfundur Klassís, Fagfélags klassískra söngvara á Íslandi hefur einróma samþykkt eftirfarandi ályktun:

„Félagsfundur Klassís, Fagfélags klassískra söngvara á Íslandi, 10. janúar 2021, lýsir yfir vantrausti á stjórn og óperustjóra Íslensku óperunnar, Steinunni Birnu Ragnarsdóttur, vegna stjórnunarhátta stofnunarinnar á undanförnum árum.“

Eftirfarandi atriði voru til umræðu á fundinum áður en ályktunin var samþykkt:

Klassískir söngvarar á Íslandi hafa sýnt langlundargeð varðandi ófagmannlega stjórnunarhætti sjálfseignarstofnunarinnar Íslensku óperunnar um langt skeið og er það nú þrotið.

Íslenska óperan var stofnuð fyrir rúmum 40 árum úr grasrót íslenskra söngvara með það fyrir augum að skapa vettvang fyrir íslenska óperusöngvara og flytja óperur fyrir þjóðina. Söngvarar hafa alla tíð stutt óperuflutning á Íslandi með sínu framlagi og haft ríkan skilning á þröngri fjárhagsstöðu óperunnar. Söngvarar hafa þannig oftar en ekki sungið fyrir Íslensku óperuna fyrir brot af því sem þeir fá greitt fyrir sína vinnu erlendis.

Aðkoma söngvara að stjórn Íslensku óperunnar var mikil í upphafi en hefur farið stöðugt minnkandi og er nú svo komið að aðkoma þeirra er engin. Ákvarðanir stjórnar ÍÓ hafa dregið verulega úr aðkomu söngvara. Undanfarin ár hefur stjórn ÍÓ og óperustjóri endurtekið sýnt áhugaleysi á að heyra sjónarmið, umkvörtunarefni og tillögur frá söngvurum og öðru fagfólki á sviði óperulistar.

Gagnsæi skortir í rekstri ÍÓ. Stjórnunarhættir og stefna Íslensku óperunnar í kjaramálum söngvara hafa leitt til þess að laun söngvara hafa lækkað að raungildi undanfarin ár. Ennfremur eru dæmi um töluverðan óútskýrðan launamun kynjanna. Íslenska óperan virðir ekki ákvæði gildandi kjarasamnings við stéttarfélag söngvara, FÍH og söngvaradeildar félags íslenskra leikara þrátt fyrir að vísa í hann í þeim samningum sem hún gerir við listamenn. Ekki er hægt að líta á samninga Íslensku óperunnar sem annað en gerviverktöku. 

Íslenska óperan hefur fengið söngvara til þess að undirrita samninga sem innihalda marklaus ákvæði. Söngvarar furða sig á því að þeim hafi verið gert að undirrita samninga  sem innihalda ákvæði sem óperustjóri og stjórn ÍÓ meta úrelt. 

Íslenska óperan er langstærsti og mikilvægasti starfsvettvangur óperusöngvara á Íslandi, enda eina stofnunin sem fær fé úr ríkissjóði eyrnamerkt óperustarfsemi og er aðstöðumunurinn því mikill milli samningsaðila. Í krafti einokunarstöðu sinnar hefur óperan aðeins boðið söngvurum gallaða verksamninga, sem gera ákvæði kjarasamnings við stéttarfélög að engu, eins og nýfallinn dómur hefur nú leitt í ljós. Óperustjóri hefur auk þess einhliða breytt ákvæðum um flytjendarétt og tekið út rétt til greiðslu vegna sýninga í sjónvarpi og ennfremur bætt við ákvæðum um að söngvarar afsali sér rétt til viðbótargreiðslna vegna streymis innanlands sem utan. Um leið og þetta er gert er streymi sýninga ÍÓ á álþjóðlegum streymisveitum ný tekjulind fyrir óperuna. Samningar Íslensku óperunnar eru með trúnaðarákvæði, enda hefur óperustjóri nýtt sér þá leynd og ítrekað reynt að höggva í samstöðu söngvara með ýmsum hætti. Sjá má mikla fylgni milli þess að fólk kvarti eða leiti réttar síns og þess að fá ekki aftur vinnu hjá Íslensku óperunni, eða möguleika á vinnu með fyrirsöng.

Staða söngvarastéttarinnar á Íslandi er grafalvarleg. Félagsmenn Klassís telja það endurtekið hafa sýnt sig að núverandi óperustjóri og stjórn Íslensku óperunnar bera ekki hag söngvara fyrir brjósti og lýsa því yfir fullkomnu vantrausti á bæði stjórn og óperustjóra Íslensku óperunnar. Sögulegur vendipunktur stendur nú fyrir dyrum með undirbúningi að stofnun þjóðaróperu á Íslandi. Vonandi munu um leið slíkir stjórnunarhættir sem söngvarar hafa þurft að láta sér lynda af hálfu Íslensku óperunnar þar með hverfa og fagmennska og virðing höfð að leiðarljósi á ný.